Als je alleen een hamer hebt, wordt elk probleem een spijker.
Als spreker ging ik tijdens de praktijkdag iChange op 11 februari 2014 in op de veranderdiagnose die aan de inzet van communicatie vooraf zou moeten gaan. Die diagnose bestaat uit reflectie op verschillende aspecten van verandering. Het vertrekpunt van de diagnose is twijfel: zijn veranderingen überhaupt bestuurbaar?
De eerste stap in een diagnostisch proces is dat je jouw eigen veranderperspectief onder de loep neemt. Als je een blauw perspectief hebt, geloof je in blauwe oplossingen. Als je alleen een hamer hebt, wordt elk probleem een spijker. Een tweede aspect is het dominante perspectief in de organisatie. We zien veel blauw, gele voorkeursstrategieën in organisaties maar we weten tegelijkertijd dat veel blauw/geel geleide veranderingen mislukken. Dus is het de vraag hoe we kleuren kunnen toevoegen waar meer effect van verwacht mag worden.
Kenmerken verandering
De kenmerken van de verandering vormen een derde aspect van de diagnose. Een leidende vraag daarbij is of het een eerste, tweede of derde orde verandering betreft. De confrontatie van veranderperspectieven en de kenmerken van de verandering leiden tot een hoofdkeuze in strategie: ontwerpen, ontwikkelen of al doende veranderen. Vervolgens kunnen de interventies en interactievormen worden bepaald, kan de rol van informatie worden uitgewerkt, en kan enige volgordelijkheid in het proces worden aangebracht.
Etcetera-principe
Een diagnose is waarschijnlijk niet meer en niet minder dan een betekenisgevend proces van groepen veranderaars. Zeker nu Thijs Homan in zijn boek het Etcetera-principe de grenzen van de beheersing van veranderingen zo overtuigend aantoont. Homan ziet veranderingen eerder als het resultaat van netwerken dan als het resultaat van bewust gekozen veranderstrategieën. Gooien we daarmee de handdoek in de ring? Ik niet in ieder geval.
Interactieve diagnose
Het onderscheid tussen de eerste, tweede en derde orde verandering blijft relevant: technische veranderingen bijvoorbeeld, zijn vaak goed planbaar uit te voeren. Tweede en derde orde veranderingen daarentegen laten zich slecht of niet besturen, dat blijkt ook uit mijn dagelijkse praktijk. Dit bewijst vooral dat we het roer moeten omgooien. In plaats van het plannen van veranderingen van bovenaf, moeten we in netwerken in de organisatie gaan bespreken wat we zouden willen veranderen en waarom. Interactieve diagnoses dus, die door de betrokkenheid en energie van kleine netwerken veranderingen gaan voortbrengen. Diagnoses die samenvallen met leren en veranderen, in het hier en nu.
Masterclass verandercommunicatie
Wil je meer weten over de samenhang tussen verandering en communicatie? Schrijf je dan in voor de masterclass verandercommunicatie. Deze is gebaseerd op het hierboven beschreven gedachtegoed en geeft handelingsperspectief aan de communicatieprofessional die zichzelf wil vernieuwen. Stuur een mailtje naar nancy@filtercommunicatie.nl . Ik verzorg de masterclass ook in company voor communicatie- en HR-afdelingen.
Filtercommunicatie wordt geleid door Nancy van der Vin (1964), een ervaren, breed inzetbare organisatieadviseur én communicatiemanager. Gespecialiseerd in communicatie bij veranderingsprocessen en reorganisaties. Een snelle denker die gemakkelijk schakelt: tussen strategie, beleid en uitvoering; tussen organisatie en communicatie. Taalgevoelige analytica die goed op koers blijft in een complexe omgeving met tegengestelde belangen. Denker én doener. Uitgebreide ervaring bij: rijks- en gemeentelijke overheden zoals politie, Belastingdienst, Douane, brancheverenigingen en gemeenten, (geestelijke) gezondheidszorg, en zakelijk dienstverlening. Enthousiast, betrokken, sociaal en overtuigend. Near native in de Engelse taal, in woord en geschrift.
