Onderzoek naar factoren die de uitvoering van zorgrichtlijnen belemmeren
Volg deze link voor het volledige artikel over het onderzoek: Artikel verpleegkundigen
Over de uitvoering van richtlijnen, protocollen en de uitvoering van kwaliteitsnormen in de zorg, is veel geschreven. Er is dan ook veel bekend over de factoren die de bedoelde uitvoering belemmeren of bevorderen. Vele factoren zijn in het spel, op allerlei niveaus: de aard van richtlijn, de mate waarin hij aansluit bij de praktijk, de hoeveelheid richtlijnen tientallen implementatie-en adoptiefactoren, tijd en registratielast, de professionele autonomie van zorgverleners en de mate waarin de richtlijn aansluit bij hun waarden en normen. En dit zijn er nog maar een paar.
Toch is het lastig om deze kennis in de praktijk van ziekenhuizen toe te passen. Er zijn zoveel factoren actief dat al snel handelingsverlegenheid ontstaat. Welke condities moet je scheppen om zorgverleners te stimuleren richtlijnen (alsnog) uit te voeren? En welke combinatie van factoren verklaart de matige uitvoering van een richtlijn? Want de ene afdeling presteert goed en de andere niet. Gaat het dan meer om situationele factoren, om de afdelingscultuur? Of ligt het aan de kennis en houding van de individuele professional?
Kortom, er is in de praktijk behoefte aan inzicht in de (combinatie van) factoren die de uitvoering van verstandige richtlijnen door verstandige mensen, belemmeren. Want anders zijn interventies gericht op gedragsverandering als een schot hagel: je hoopt maar dat er een doel treft. Dat is in de zorg, die altijd te maken heeft met kwetsbare mensen, geen aanvaardbare strategie.
Deze behoefte aan inzicht was in een academisch ziekenhuis aanleiding om een exploratief, kwantitatief onderzoek (n107) onder verpleegkundigen van verpleegafdelingen te doen.
Om grip te krijgen op het vraagstuk werd er een door de Inspectie voor Gezondheid en Jeugd (IGJ) verplichte kwaliteitsnorm voor het onderzoek geselecteerd die grote relevantie heeft voor patiënten: de uitvoering van de pijnscreening. Er is onderzocht welke factoren de bereidheid van verpleegkundigen verklaren om de pijnsscreening (alsnog) uit te gaan voeren.
Het gaat om een pijnprotocol, de uitvoering van een zogenaamde risicoscreening, dat helpt voorkomen dat mensen onnodig pijn lijden, vooral na een operatie. De kwaliteitsnorm wordt ook gebruikt in de samenstelling van de ziekenhuis Top 100 van het Algemeen Dagblad
Dit onderzoeksverslag is relevant voor ziekenhuizen en andere zorginstellingen die de uitvoering van richtlijnen en kwaliteitsnormen door professionals willen verbeteren of die nieuwe richtlijnen, werkmethoden of kwaliteitsnormen willen implementeren.