‘Veranderkunst’ (2009, e-book €7,75) draagt de subtitel ‘Communicatiemanagement in praktisch perspectief’, maar is vooral een verkenning van de relatie tussen de vakgebieden communicatie- en organisatieadvies tegen de achtergrond van organisatieverandering.
‘Veranderkunst’ (auteurs: Brouwer, Van Dongen, Haarhuis, De Regt, Schra en Verhoef) is opgebouwd uit een introductie die handelt over het raakvlak van organisatiekunde en communicatie, een wetenschappelijke inleiding van hoogleraar Organisatieverandering Jaap Boonstra en communicatiewetenschapper Elving, een tiental cases en een afsluiting door dezelfde wetenschappers. Deze afsluiting brengt samenhang aan in het boek en maakt het onderscheid tussen een veranderkunstje, veranderkunde en veranderkunst.
Overlap
De introductie is gebaseerd op interviews met communicatie-en organisatieadviseurs die spreken vanuit hun ervaring dat hun werkgebieden steeds dichter bij elkaar komen te liggen en elkaar overlappen. Deze tendens is in 1999 al onderbouwd met onderzoek (Kramer) en doet zich vooral voor op beleidsniveau. De geïnterviewden spreken zich ook uit over de sterktes en zwaktes van de organisatie- en communicatiediscipline. Professor dr Betteke van Ruler zegt over het communicatievak: ”Er zijn nog niet zoveel theorieën en onderzoeken en daarmee steunt het vak extreem veel op persoonlijkheid en nog niet op kennisproducten of modellen, waardoor het vak zich maar langzaam verder ontwikkelt. (..) Van Ruler concludeert dat het het vakgebied nog ontbreekt aan een bepaalde senioriteit. Ook meldt zij dat de communicatieprofessional vaak moet opboksen tegen de verkeerde identiteit. Organisatieadviseurs daarentegen, hebben de wind wat meer mee als het gaat om methodisering en erkenning van hun vak maar laten communicatie te vaak links liggen. Marc Petit, voormalig organisatieadviseur en in 2009 directielid bij een GGZ-instelling zegt daarover: ‘Organisatieadviseurs moeten in hun advies meer tijd en geld inbouwen voor communicatie en deze discipline niet beschouwen als iets wat er nog even bijkomt.”
Relatie verander- en communicatiestrategie
De meest overtuigende bijdragen in Veranderkunst komen van het wetenschappelijke front en zijn te vinden in de hoofdstukken van Jaap Boonstra en communicatiewetenschapper Elving. Hun inleiding biedt een goed referentiekader voor het kijken naar communicatie in veranderingsprocessen. De kern van hun betoog is dat, om de rol van communicatie te begrijpen, we steeds moeten kijken naar de veranderaanpak. De rol van communicatie is immers van wezenlijk andere betekenis bij een verandering die wordt ingezet volgens een ontwerpaanpak dan bij een organisatieverandering volgens een ontwikkelaanpak. De relatie tussen de gekozen veranderstrategie en de te kiezen communicatiestrategie, wordt goed uitgewerkt in de hoofdstukken. Deze uitwerking zal voor veel communicatieadviseurs verklaren waarom zij in veranderingsprocessen alleen ingezet worden op het inrichten van een adequate informatievoorziening. Dit is een logisch gevolg van het gegeven dat slechts 20% van de veranderingen in Nederland via een ontwikkelaanpak verloopt. De planmatige verandering, waarbij communicatie (en organisatieadvies) wordt ingezet als het instrument om de verandering ‘ te verkopen’ is in Nederland onverkort populair bij het management van organisaties en bedrijven.
Lezen of niet lezen?
Lezen natuurlijk. Veranderkunst biedt een relevante verkenning van communicatie in veranderingsprocessen en de overlap met organisatie- en veranderkunde. De meerwaarde komt vooral uit de wetenschappelijke bijdragen, die de noodzakelijke samenhang aanbrengen in het boek, en die de mogelijke startpunten voor een methodische aanpak van communicatie in veranderingsprocessen biedt. Overigens vraagt de e-bookversie (€7,75 bij managementbook.nl) die te lezen is via Stanza wel enig geduld van de lezer. Annoteren is ingewikkeld op de I-pad en spatiering geeft een gevoel van een rommelig boek terwijl dit laatste, bij objectievere beschouwing, erg meevalt. Het prijsverschil met de folioversie (€39,90) maakt de gebrekkige interface dan toch weer een beetje goed.
Filtercommunicatie wordt geleid door Nancy van der Vin (1964), een ervaren, breed inzetbare organisatieadviseur én communicatiemanager. Gespecialiseerd in communicatie bij veranderingsprocessen en reorganisaties. Een snelle denker die gemakkelijk schakelt: tussen strategie, beleid en uitvoering; tussen organisatie en communicatie. Taalgevoelige analytica die goed op koers blijft in een complexe omgeving met tegengestelde belangen. Denker én doener. Uitgebreide ervaring bij: rijks- en gemeentelijke overheden zoals politie, Belastingdienst, Douane, brancheverenigingen en gemeenten, (geestelijke) gezondheidszorg, en zakelijk dienstverlening. Enthousiast, betrokken, sociaal en overtuigend. Near native in de Engelse taal, in woord en geschrift.
